W dniu wczorajszym, t.j. 29 lutego 2020 roku o godzinie 18:00 w Kościele Parafialnym p.w. Miłosierdzia Bożego Krosno-Białobrzegi odbyła się Msza Święta upamiętniająca Białobrzeskich Niezłomnych. Po mszy Przewodniczący Zarządu Dzielnicy Andrzej Wilk odczytał Apel Poległych.
Składającymi kwiaty pod pamiątkową tablicą byli: Prezes SRL „Białobrzegi” – Zdzisław Krawczyk, Zastępca Przewodniczącego Rady Dzielnicy Wiesław Zajdel, p. Jan Stachyrak i harcerze reprezentowani przez pwd. Weronikę Zawiszę.
CZEŚĆ ICH PAMIĘCI !
Na zakończenie zaśpiewano pieśń „Boże, coś Polskę”.
Tekst i zdjęcia: Sebastian Wieczorek
BIAŁOBRZESCY NIEZŁOMNI
Mieszkańcy Białobrzegów czynnie brali udział w walkach o wolną i niepodległą Ojczyznę, tworząc panteon swoich bohaterów. Chcemy Ich przypomnieć.
JÓZEF CZUCHRA s. ANDRZEJA,
ur 1 marca 1911 r, w Białobrzegach. W styczniu 1911r. wstąpił w szeregi Narodowej Organizacji Wojskowej. Używał pseudonimów „BOGUMIŁ”,
„MNICH”, „ORSKI”, „PODHALAŃCZYK”. Został dowódcą dwunastoosobowego oddziału dywersyjnego. Po wkroczeniu wojsk sowieckich rozwiązał oddział, był poszukiwany przez NKWD i Urząd Bezpieczeństwa Publicznego. 31 marca 1945 r. został aresztowany w Rzeszowie. W czasie przesłuchania, wykorzystując nieuwagę oficera śledczego z pistoletu odebranego mu podczas aresztowania zabił śledczego, ranił jednego ze strażników podjął próbę ucieczki. Nie udało mu się sforsować bramy wyjściowej. Zginął 31 marca 1945 r. zastrzelony przez funkcjonariusza Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Miejsce jego pochówku nie jest znane.
KAZIMIERZ CZŁOWIEKOWSKI ps. „NIEMSTA”,
ur. w 1909 r. Żołnierz Narodowej Organizacji Wojskowej, a po scaleniu został przydzielony do Kedywu Armii Krajowej. W drugiej połowie 1943 r. należał do oddziału OP-11 Józefa Czuchry. W lipcu 1944 pod Turzym Polem dołączył do OP-15 Michała Cerkiewniaka „Boruta”. Jesienią 1944 r. został aresztowany przez NKWD. Był więziony na Zamku w Rzeszowie. Wywieziony na Syberię, osadzony kolejno w łagrach: Jegolsk-Ustie, Borowicze i Swierdłowsk. Wrócił do kraju w 1947 r. Po powrocie był ścigany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Ukrywał się. Zdradzony w czasie obławy 18 kwietnia 1954 r. został postrzelony. Zmarł 18 kwietnia 1954 r, wskutek odniesionych ran w siedzibie Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Rzeszowie.
JÓZEF GŁADYSZ ps. „URBAN”,
ur. w 1911 r. w Białobrzegach. W kampanii wrześniowej 1939 r. dowodził plutonem, ranny, przebywał w szpitalu we Lwowie. W czasie transportu do Niemiec zbiegł. W konspiracji akowskiej był żołnierzem komórki wywiadowczej. W organizacji WiN na terenie Gminy Nadole prowadził kolportaż prasy, pełnił funkcję łącznika i wywiadowcy. Skazany w 1948 r. na 12 lat więzienia. NSW złagodził tą karę do 9 lat. Był więziony od 1948 r. we Wronkach, a od 1953 r. w ZK Potulice. W 1955 r. opuścił więzienie po 7 latach i 5 miesiącach.
JÓZEFA JAWORSKA c. WOJCIECHA z d. HABRAT,
ur. w i 906 r. w Białobrzegach. Przed wojną przez 11 lat: pracowała w hucie
szkła. Od 1946 r. prowadziła własny sklep w Krośnie. W sklepie tym znajdowała się skrzynka pocztowa dla Rady WiN Krosno. Aresztowana w lutym 1948 r, przeszła śledztwo na UB w Krośnie i Rzeszowie. Została skazana na 5 lat więzienia, a po uwzględnieniu amnestii z 1947 r. wyrok zmniejszono do 2 lat i zwolniono ją z więzienia po procesie.
EDWARD HABRAT s. WOJCIECHA ps. „ŚMIAŁY” „LACKI”,
urodzony w Białobrzegach, żołnierz AK w czasie okupacji i aktywny działacz WIN. Zagrożony aresztowaniem w 1947 r. wyjechał na Śląsk, skąd zbiegł za granicę. Najpierw zamieszkał w Anglii, a następnie przeniósł się do Stanów Zjednoczonych.
JAN HABRAT s. WOJCIECHA, ps. „LASKI”,
ur. 9 listopada 1908 r. w Białobrzegach, żołnierz AK, działacz WiN. W latach okupacji niemieckiej był żołnierzem AK w Obwodzie AK Krosno. Od lutego 1946 r. czynny w WIN jako łącznik Rady Powiatowej WiN Krosno. Przewoził pocztę konspiracyjną oraz prasę podziemną. Zatrzymany 19 lutego 1948 r, przez funkcjonariuszy PUBP Krosno. Wyrokiem WSR Rzeszów z dnia 13 kwietnia 1948 r. został skazany przy zastosowaniu amnestii na karę 1 roku i 6 miesięcy więzienia. Zwolniony z więzienia we Wronkach 19 sierpnia 1949 r.
STANISŁAW HABRAT s. WOJCIECHA
aktywny działacz WiN. Po wyjeździe brata Edwarda „Łąckiego” z Polski, opiekował się magazynem broni.
TADEUSZ KUBIT ps. „ORLIK”,
ur. w 1913 r. w Białobrzegach, absolwent Seminarium Nauczycielskiego w Krośnie. Kapral podchorąży Wojska Polskiego. Przed wojną i w czasie okupacji sowieckiej 1 niemieckiej pracował jako nauczyciel na Wołyniu. W 1943 r. bojówka UPA zamordowała jego żonę, trzyletniego synka i siostrę żony. Po powrocie do Krosna wstąpił do AK. Kierownik Koła WIN Krosno-Białobrzegi. Zorganizował siatkę informatorów, a od sierpnia 1946 r. pełnił funkcję kierownika referatu łączności Rady WiN. 29 października 1947 r. został aresztowany przez funkcjonariuszy rzeszowskiego WUBP. Wyrokiem WSR Rzeszów został skazany na dożywocie. NSW złagodził karę do 15 lat więzienia. Według opinii władz więziennych: „Kubit za popełnione czyny nie żałuje. Przejawia wrogi stosunek do demokracji ludowej i naszych sojuszników, przez co wpływa ujemnie na współwięźniów”. Zwolniony z więzienia 30 października 1955 r.
WŁADYSŁAW MOSKAL ps. „REY”, s. FRANCISZKA,
ur. 13 grudnia 1911 r. w Białobrzegach. Żołnierz AK, oddział partyzancki OP-11. W 1946 r. kierownik Obwodu Krosno MWP, PS „Zygmunt”. Aresztowany 13 grudnia 1948 r. za przynależność do organizacji Młodzieży Wielkiej Polski. 16 maja 1949 r. skazany na 5 lat więzienia. Na mocy ustawy amnestyjnej wyrok zmniejszono do 10 miesięcy.
TADEUSZ ZAJDEL ps. „JELEŃ”, s. JANA,
ur. 23 stycznia 1919 r. w Białobrzegach. Żołnierz AK, oddział partyzancki OP-11. Aresztowany 31 marca 1945 r, za przynależność do AK, uchylanie się od służby wojskowej i posiadanie broni. 5 maja skazany na karę śmierci. 28 lipca ułaskawiony przez prezydenta Bolesława Bieruta. Decyzją Naczelnego Dowództwa WP wyrok zmieniono na 10 lat więzienia. 3 grudnia 1.947 r, sąd wojskowy obniżył karę do 5 lat. Więzienie opuścił w 1950 r.
MARIAN ZAJDEL s. SZYMONA,
ur. 20 czerwca 1918 r. w Białobrzegach. Zastępca kierownika Obwodu Młodzieży Wielkiej Polski Krosno. Aresztowany 21 stycznia 1949 r. za przynależność do nielegalnej organizacji MWP. 16 maja 1949 r. skazany przez sąd wojskowy na karę 5 lat więzienia. Na mocy amnestii karę darowano. Zwolniony 17 maja 1949 r.
STANISŁAW HEBZDA s. JANA,
ur. 30 kwietnia 1922 r. w Białobrzegach. Kierownik sekcji Młodzieży Wielkiej Polski w Gimnazjum Mechanicznym w Krośnie. Aresztowany 21 stycznia 1949 r. za przynależność do nielegalnej organizacji MWP. 16 maja 1949 r. skazany na 2 lata więzienia. Na mocy amnestii zwolniony.
STANISŁAWA GORCZYCA c. IGNACEGO,
ur. 23 kwietnia 1924 r. w Białobrzegach, zamieszkała w Krośnie. Współpracownik Organizacji Wolnoć i Niezawisłość. Aresztowana 23 maja 1946 r. za posiadanie i kolportaż prasy podziemnej i niepodległościowej. W czerwcu tego roku osadzona w więzieniu w Sanoku. W październiku 1916 r. skazana przez Sąd Okręgowy na 3 lata więzienia w zawieszeniu.
JAN GORCZYCA s. IGNACEGO,
ur. 17 grudnia 1925 r. w Białobrzegach. Działacz WiN. Aresztowany 23 maja 1946 r. za posiadanie i kolportaż prasy i ulotek. W październiku 1946 r. skazany przez Sąd Okręgowy na 3 lata więzienia w zawieszeniu.
JÓZEF KUSTROŃ s. FRANCISZKA,
ur. 29 czerwca 1931 r. w Białobrzegach. Aresztowany 25 lutego 1953 r. za dezercję z Ludowego Wojska Polskiego i przynależność do grupy Cieśli – Topora. 4 marca osadzony w Wojewódzkim Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Rzeszowie. W śledztwie symulował chorobę psychiczną. Śledztwo umorzono.
TADEUSZ CIUPKA s. CZESŁAWA,
ur. w 1923 r. żołnierz AK. W grudniu 1944 r. aresztowany przez NKWD w związku z ukryciem broni poakowskiej. Skazany przez sowiecki sąd wojenny na karę śmierci. Wyrok wykonano. Miejsce pochówku nieznane.
ZYGMUNT KOLANKO s. IGNACEGO,
ur. 4 września 1926 r. w Białobrzegach. W okresie okupacji niemieckiej więzień obozu zagłady w Oświęcimiu. Aresztowany 30 stycznia 1946 r. za przynależność do nielegalnej organizacji. 6 kwietnia osadzony w WUBP Rzeszów. 7 sierpnia 1946 r. skazany przez WSR w Rzeszowie na 3 lata więzienia. 19 marca 1947 r. zwolniony z więzienia w Rzeszowie na mocy amnestii. 28 czerwca 1952 r. aresztowany we Wrocławiu za przynależność do organizacji „Kraj”. Skazany 23 stycznia 1953 r. przez sąd wojskowy w Warszawie na 15 lat więzienia. Zwolniony 29 maja 1956 r.
Niech bohaterowie walk i Ich czyny pozostaną na zawsze w Naszej pamięci.
Zebrał i opracował
Zdzisław Krawczyk
Plakat UM Krosno informujący o wydarzeniach organizowanych z okazji Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Zachęcamy do udziału.
