Pewnie wszyscy mieszkańcy słyszeli o uchwale antysmogowej obowiązującej od 2018 roku, która wymaga od właścicieli domów wymiany kotłów starego typu na nowoczesne i ekologiczne. Wiele osób ta wymiana przeraża ponieważ potrzebne są na środki finansowe, trzeba znaleźć ekipę, która dokona wymiany i jeszcze dopilnować byłoby dobrze pozyskać na to dotację i ją rozliczyć.
Przypomnijmy, że:
Od 1 stycznia 2024 r. nie można korzystać już z kotłów które mają obecnie więcej niż 10 lat.
Od 1 stycznia 2026 r. mieszkańcy województwa podkarpackiego są zobowiązani do pozbycia się kotłów eksploatowanych krócej niż 10 lat, jednak nie spełniają one norm emisji zgodnych z żadną z klas PN-EN 303-5:2012.
Od 1 stycznia 2026 r. w życie wejdzie zakaz stosowania bezklasowych kotłów.
Od 1 stycznia 2028 r., nie będzie można używać kotłów, które spełniają wymogi emisyjne klasy 3 i 4 zgodnie z normą PN-EN 303-5:2012.
Korzystając z programu Czyste Powietrze można pozyskać środki na kosztowną modernizację kotłowni, albo nawet na pełną termomodernizacją budynku. Nie będziemy wdawali się w szczegóły i niuanse programu, bo wszystko jest dobrze opisane na stronach programu. Podzielimy się jednak pewnymi spostrzeżeniami, jak nie dać nabić się w butelkę, pozostając z długami na wiele lat.
Dzwonią w sprawie fotowoltaiki i proponują pompy ciepła
Obserwując liczne fora związane z tą tematyką fotowoltaiki i pom ciepła zauważyłem, że pewne problemy powtarzają się wielokrotnie. Nieuczciwe firmy proponują swoim klientom przygotowanie wyceny żerując na braku wiedzy inwestorów. Schemat działania zwykle jest zawsze ten sam. Przychodzi przedstawiciel handlowy i robi krótki wywiad na którego podstawie przygotowuje ofertę. Oferta jest ważna tu i teraz, pozostawiając niewielką ilość czasu na decyzję. Ma to na celu wymusić natychmiastowe podpisanie umowy na wykonanie instalacji. To bardzo nieuczciwa praktyka i takich domokrążców wypadałoby poszczuć psem.
Najczęstszymi problemami które dotykają nieświadomych inwestorów są zwykle: bardzo zawyżone oferty (pierwsze pytanie handlowców dotyczy tego, czy będzie się korzystało z dotacji, co z automatu podnosi ceny), niska jakość instalowanych urządzeń, bajki o oszczędnościach, beznadziejny serwis, niewłaściwy montaż wykonany niezgodnie ze sztuką instalatorską, przez który można stracić nawet gwarancję producenta. Niestety zawieranie umów z firmami typu „spółka z o.o.” z drugiego końca Polski mogą skończyć źle.
Jak się bronić przed oszustami?
Należy przede wszystkim należy korzystać z usług firm lokalnych, które mają dobre opinie. Opinie znaleźć można w internecie (np. w mapach google). Warto korzystać również z firm z polecenia. ilość wysokich ocen da nam większą pewność dobrej inwestycji. Kolejnym plusem jest szybszy dostęp do serwisu w przypadku awarii. Przed przystąpieniem do prac obowiązkowo należy spisać stosowną umowę z wykonawcą, aby nie stać się ofiarą niedomówień. Zanim jednak zdecydujemy się na konkretną ofertę, powinna być ona precyzyjnie przygotowana. Wykonawca powinien przygotować schemat instalacji w którym wyszczególnione będą ważne jej elementy. Mając w ręku schemat możemy skonsultować go z kimś innym, który oceni czy wykonawca chcąc „złapać” klienta nie zaniżył ceny, by była dla niego akceptowalna, oszczędzając na bardzo ważnych elementach instalacji. Niestety pozorne oszczędności potrafią zaniżyć sprawność instalacji nawet o kilkadziesiąt %. Późniejsze przeróbki już wykonanej instalacji niestety są bardzo drogie, a z problemem będzie musiał żyć klient.
Dlatego nie należy podejmować decyzji na podstawie lakonicznej oferty. Po fakcie może się okazać, że wykonawca każe sobie dopłacić kilka tysięcy złotych, bo nie przewidział ilości potrzebnych elementów, czy roboczogodzin. Niewłaściwie zaprojektowana instalacja może nie działać w sposób ekonomiczny i zamiast oszczędności wzrosną na przykład rachunki za energię elektryczną, gaz lub więcej drewna będzie potrzeba na zimę niż przed modernizacją instalacji centralnego ogrzewania. Wykonawca będzie się bronił tym, że nie było tego w umowie, a możliwości podłączenia jest bardzo wiele. Samochodem bez kierownicy też da się jeździć do przodu i do tyłu, tylko, że nie ma to żadnego sensu. Bez właściwej umowy i projektu instalacji trudno będzie udowodnić, że wykonawca nas oszukał.
Na co można otrzymać pieniądze z programu Czyste Powietrze?
Program pozwala zmniejszyć koszty związane z termomodernizacją budynku polegające m.in. na dociepleniu ścian i stropów, wymianie stolarki okiennej, wymianie pieca, montażu mikroinstalacji fotowoltaicznej, oraz montażu mechanicznej wentylacji z odzyskiem ciepła. W celu uzyskania szczegółowych informacji należy skorzystać zapoznać się ze stroną programu.
Przede wszystkim należy zadać sobie pytanie jaki zakres prac jest w stanie zmniejszyć emisyjność budynku. Przy pełnej termomodernizacji budynku najpierw będzie trzeba wykonać audyt. Właściwie wykonany pozwoli zaplanować zakres inwestycji. Na szczęście można się starać o zwrot nawet 1200 zł netto z programu Czyste powietrze za jego wykonanie. Przy wymianie samego źródła ciepła w domu nie jest potrzebny audyt budynku.
Czym ogrzewać dom?
Zwykle warto rozważyć ogrzewanie podobnym źródłem, jakie jest używane do tej pory, jeśli to stare się sprawdzało. Taka zmiana ogrzewania będzie najmniej inwazyjna i nie będzie generowała zbyt wysokich kosztów. Chyba, że zależy nam na zwiększeniu wygody, wówczas zamiast drewna czy węgla można rozważyć ogrzewanie gazem lub pompą ciepła. Każde rozwiązanie ma swoje plusy i minusy, a wybranie odpowiedniego rozwiązania jest decyzją na lata.
Otrzymać można dofinansowanie na:
– audyt energetyczny
– przyłączenie do sieci ciepłowniczej
– zakup i montaż pompy ciepła
– kocioł gazowy kondensacyjny
– kotłownię gazową
– kocioł olejowy kondensacyjny
– kocioł zgazowujący drewno o podwyższonym standardzie spełniający wymagania ekodesign
– kocioł na pellet drzewny
– ogrzewanie elektryczne
– instalację CO i CWU
– wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła
– mikroinstalację fotowoltaiczną
Przy najwyższym progu dofinansowania do zapłaty pozostanie jedynie VAT wynoszący 8% inwestycji.
Wnioskować można również o prefinansowanie inwestycji. Dzięki takiemu rozwiązaniu nie trzeba martwić się pozyskaniem środków finansowych. Niestety za właściwe rozliczenie dotacji oraz za prawidłowy montaż i dobór elementów inwestycji odpowiada beneficjent. Na jego głowie jest dopilnowanie, aby wszystko było wykonane zgodnie z wytycznymi. Użycie niewłaściwych materiałów może być powodem cofnięcia dotacji. Na każdym etapie należy więc pilnować wykonawców i monterów. Mniej uczciwi sugerują, by wymagany w audycie 15 cm styropian zastąpić 10 cm, bo będzie taniej. Niestety z automatu oznacza to, że sprowadzimy na siebie problemy. Wiele osób rozpoczynających inwestycję jako właściciel zbywa nieruchomość, przekazując ją np. jako darowiznę dzieciom. Niestety w takim przypadku wszelkie dotacje są cofane z urzędu. Do czasu rozliczenia dotacji nie można pozbyć się nieruchomości. W przypadku prawidłowego rozliczenia dotacji i sprzedania nieruchomości nowy właściciel musi mieć wiedzę, że ma obowiązek utrzymania instalacji przez 5 lat.
Jak działa kocioł zgazowujący drewno z buforem? Czy to dobry wybór?
Piec na drewno w mojej opinii to bardzo ekologiczne rozwiązanie wykorzystujące odnawialne źródła energii. Drewno jest w końcu surowcem odnawialnym i bardzo ekologicznym.
Konstrukcja takiego kotła jest zupełnie inna niż tego bezklasowego, czy 1 klasy. O ile w „kopciuchu” dla zwiększenia efektywności spalania i aby zneutralizować większość trujących gazów należy palić od góry, o tyle w piecu 5 klasy pali się od dołu. Kocioł 5 klasy o podwyższonym standardzie waży również o wiele więcej ponieważ wyłożony jest wewnątrz cegłą szamotową. Taki kocioł jest więc w stanie zmagazynować więcej energii, jednak aby działał w sposób efektywny musi być wyposażony w bufor magazynujący gorącą wodę. Jego wielkość dobiera się za pomocą prostego przelicznika 1kW pieca mnoży się x 50. Czyli dla pieca o mocy 12kW bufor powinien wynosić 600l, a 16kW kocioł powinien współpracować ze zbiornikiem 800l. Ponadto w tego typu kotłach pali się w większej temperaturze. Minimum 65 stopni C, ale optymalnie jest w okolicach 70-75. Zbyt wysoka temperatura to również większe straty ciepła, więc lepiej nie przesadzać. 70 czy 75 stopni to nie jest temperatura optymalna, by wypuścić ją na grzejniki w domu, zatem potrzebny jest specjalny zawór mieszający gorącą wodę z bufora z ochłodzoną wodą z bufora lub powrotu. Dzięki temu możemy ustawić, by na grzejniki płynęła woda o zadanej temperaturze np. 55 st C.
Zwykle 2,5-3 godziny palenia w takim kotle pozwalają na ogrzanie całego domu, oraz „nabicie” bufora w celu wykorzystania ciepła w momencie, gdy w kotle już wygaśnie. Zmagazynowane ciepło będzie sukcesywnie wykorzystywane przez kolejnych kilka godzin. Dla poprawy trwałości i wygody użytkowania instalacji warto rozważyć zakup i montaż takich elementów jak: separator powietrza, który wyłapuje pęcherzyki powietrza uwalniające się ze ścianek kotła w trakcie podgrzewania wody do wyższych temperatur. Zawór zwrotny chroniący kocioł przed efektem pocenia i korozją spowodowany zbyt zimną wodą powrotną jest elementem obowiązkowym. Wspomniany pod koniec poprzedniego akapitu zawór termostatyczny mieszający wodę zasilającą grzejniki czy podłogówkę również jest elementem, który warto zainstalować. Niektórzy sprzedawcy go pomijają twierdząc, ze bez niego instalacja też będzie działała. Tylko czy ma sens zaoszczędzić 500 zł i zrezygnować z możliwości zwiększenia magazynowania energii nawet o 60%? Wygodę użytkowania poprawiają również termostatyczne głowice zaworów na grzejnikach oraz sterownik pokojowy.
Minusem kotłów na drewno jest to, że opał trzeba mieć gdzie zmagazynować i zabezpieczyć przed deszczem oraz fakt, że w sezonie zimowym rozpalać trzeba codziennie ogień i dokładać do kotła. Na szczęście bufor pełni rolę magazynu i dzięki niemu proces palenia może być o wiele krótszy.
Kocioł na pellet
Kocioł wykorzystujący do spalania pellet jest rozwiązaniem minimalizującym ilość wizyt w kotłowni. Poprzez pewną automatyzację jest wygodny w obsłudze. Taki piec również można połączyć z buforem, jednak nie jest to wymagane. Piece te nie sprawiają zwykle problemu w obsłudze. Jedynym problemem mogą być wysokie ceny za tonę opału. Ceny bywają czasem trudne do przewidzenia.
Kocioł gazowy
To źródła energii, które są bardzo wygodne w użytkowaniu. Odpowiednio skonfigurowane potrafią w sposób bezobsługowy ogrzać dom i utrzymywać w pomieszczeniach stałą temperaturę. Kotły gazowe kondensacyjne niestety zasilane są gazem, a ich wykorzystywanie ma być stopniowo ograniczane. Od 2030 roku zabroniony ma być montaż takich źródeł ciepła w nowopowstających budynkach. Do 2040 roku kotły gazowe będą musiały być wymienione na inne źródła ogrzewania.
Czy warto inwestować w pompę ciepła?
Wiele osób uważa, że pompy ciepła typu powietrze-powietrze nie nadają się w naszym klimacie. Przy -10 i więcej, grzałki elektryczne nie wydalają z dostarczaniem odpowiedniej mocy. Niestety nie trudno natrafić na opinie, ze montaż pomp często wykonywany jest przez niedouczonych instalatorów. Niewłaściwy dobór urządzenia i partactwo w montażu potrafią narobić nie lada problemów. Są też opinie użytkowników, którzy chwalą swoje urządzenia. Ci jednak częściej wybierają pomy gruntowe, o wiele droższe w zakupie i montażu.
Dobrze dobrana pompa ciepła potrafi pod względem mocy grzania ogrzać dom w sposób efektywny, jednak kluczowym elementem jest sama jakość pompy oraz jej prawidłowy montaż. Ta nie może ani za słaba, ani za mocna. Niestety do Polski obecnie sprowadzanych jest bardzo dużo pomp ciepła z Chin niespełniających żadnych norm jakościowych. Ich producenci deklarują moc rzędu 12kW, jednak faktycznie ledwie osiągają połowę deklarowanej mocy. Użytkownicy narzekają, ze mają w domu zimno, albo, że codziennie ich licznik prądu zużycie rzędu 50kWh i więcej na dobę, gdy na zewnątrz jest dodatnia temperatura. Trzeba pamiętać, że pompa ciepła działa na prąd. Bez zestawu paneli słonecznych odpowiedniej mocy (najlepiej min. ok.10 kWp) trudno marzyć o niskich rachunkach za ogrzewanie. Tylko żeby zainstalować 10 kWp instalację trzeba mieć sporo miejsca na dachu lub gruncie. Niestety obecne zasady rozliczania odprowadzanej do sieci nadwyżki energii elektrycznej wyprodukowanej latem w celu wykorzystania ich zimą są bardzo niekorzystne. Stare zasady, pozwalały traktować sieć jak swoisty magazyn.
Fotowoltaika – mikroinstalacja nastawiona na autokonsumpcję
Korzystając z dofinansowania warto rozważyć montaż mikroinstalacji w celu obniżenia rachunków za prąd. Korzystając z dofinansowania można za niewielkie pieniądze zyskać dodatkowe źródło oszczędności. Wytworzonym prądem można zasilić urządzenia elektryczne typu, pralka, lodówka, zmywarka, mikrofalówka, telewizor, żelazko. Jeśli ilość produkowanej energii jest wystarczająco duża można nawet podgrzewać nią ciepłą wodę użytkową. Tutaj jednak sugeruję zastosowanie zabezpieczeń, by grzałka nie pracowała, gdy jest pochmurno lub w porze nocnej.
Ile można otrzymać dofinansowania?
Poniżej przedstawiamy jakiej wysokości dofinansowanie można otrzymać z programu Czyste powietrze. W programie są 3 progi dofinansowania, które uzależnione są od dochodów na członka rodziny. Przy poziomie podstawowym można liczyć na zwrot ok. 40% kosztów inwestycji. Podwyższony poziom dofinansowania przysługuje osobom z miesięcznym dochodem na poziomie 2.651 zł w przypadku osób samotnych oraz 1.894 zł na osobę w gospodarstwach wieloosobowych. W ich przypadku ubiegać można się o ok. 70% dotacji. Najwyższy poziom dofinansowania obejmuje osoby z miesięcznym dochodem nieprzekraczającym 1.526 zł w przypadku gospodarstw domowych jednoosobowych oraz 1.090 zł na osobę w gospodarstwach wieloosobowych. Takie osoby mogą starać się o zwrot nawet 100% poniesionych kosztów lub mogą wnioskować o prefinansowanie inwestycji.
Podawane wartości dotyczą cen netto materiałów i montażu. Z własnej kieszeni pokryć trzeba 8% podatku VAT. Nie jest wiec do końca tak, że są to wartości 40%, 70% i 100%. Jest to raczej około 37%, 64,8% i 92,6% dofinansowania.
Będąc w grupie osób o najniższych dochodach z prawem do najwyższego dofinansowania można starać się nawet o 135.000 zł netto dotacji. Oznacza to, że trzeba wysupłać prawie 11.000 zł, na dopłacenie do inwestycji. Niemniej za tę kwotę można zwiększyć w znacznym stopniu parametry budynku i zmniejszyć znacząco rachunki. W celu ustalenia progu dofinansowania należy wybrać się do MOPR w Krośnie, który wystawi zaświadczenie ważne przez 3 miesiące od dnia wydania.
Przykład dofinansowania:
Dla przykładu przyjmijmy, że budynek nie wymaga termomodernizacji, wymieniany będzie tylko piec C.O. starego typu na kocioł zgazowujący drewno z buforem, montowany będzie zbiornik na ciepłą wodę użytkową oraz zakładane grzejniki, do tego mikroinstalacja fotowoltaiczna i sterowniki oraz zawory termostatyczne na grzejnikach, a beneficjentowi należy się najwyższy poziom dotacji.
Przy takim wariancie można liczyć na dofinansowanie o wartości:
– wymiana kota na kocioł zgazowujący drewno – 20.400 zł netto
– instalacja CWU i instalacja centralnego ogrzewania – 20.400 zł netto
– mikroinstalacja fotowoltaiczna – 15.000 zł
Do inwestycji wartej 62.264 zł brutto (55800 zł netto) trzeba wyłożyć z własnej kieszeni 4.464 zł podatku. Trzeba przyznać, że nie jest to, aż tak duży wydatek, a zyski z oszczędności są oczywiste. Oczywiście należy mieć na uwadze, że koszty mogą być jednak wyższe ze względu na indywidualne uwarunkowania w konkretnym budynku. Dlatego należy wziąć poprawkę na fakt, że pewna rozbieżność może wystąpić i będzie trzeba dopłacić za szerszy zakres prac.
Generalnie jednak w przewidywanej kwocie dofinansowania najczęściej da się wykonać powyższą inwestycję. Zdarzają się jednak sprzedawcy, żerujący na dofinansowaniu liczą sobie nawet 12.000 zł więcej, podbijając koszt inwestycji do ponad 72.000 zł. Przy takich wycenach trzeba być ostrożnym, bo są najczęściej nieuczciwe.
Potrzebujesz pomocy?
Jeśli ktoś z Państwa stoi przed dylematem termomodernizacji lub wymiany pieca i nie wie od czego zacząć chętnie podpowiem gdzie się udać, na co zwrócić uwagę, jakich błędów nie popełnić. Jeśli ktoś ma zamiar skorzystać z prefinansowania musi uzbroić się w cierpliwość. W tej chwili priorytetem jest rozliczenie inwestycji przyjętych do realizacji. Są pewne opóźnienia w programie, dlatego należy mieć świadomość, że może to potrwać kilka miesięcy. Oferowana konsultacja jest bezpłatna i dotyczy wymiany „kopciucha” na piec zgazowujący drewno i pomoc w znalezieniu dobrej firmy od mikroinstalacji fotowoltaicznej.
Niestety nie pomogę w temacie polecenia dobrej ekipy od kompleksowej termomodernizacji chyba, że pośrednio, gdy tylko otrzymam namiary na sprawdzone ekipy od czytelników.
Jeśli ktoś z Państwa ma sprawdzone ekipy od montażu pieców gazowych kondensacyjnych, kotłów na pellet, firm budowlanych zajmujących się termomodernizacją, proszę o podsyłanie namiarów. Warto dzielić się sprawdzonymi wykonawcami z którymi warto współpracować.
kontakt@dom-ludowy.pl
Sebastian Wieczorek
